පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශාස්ත්‍රීය අංශයන් මගින් සිදුකරන්නා වු විවිධ පුරාවිද්‍යාත්මක කටයුතු හා පර්යේෂණ ජනජනතාව අතරට ගෙන යමින් පුරාවිද්‍යා උරුම කළමනාකරණය පිණිස මහජනතාව දැනුවත් කිරිම මුඛ්‍ය පර්මාර්ථය කොටගත් පොදුසේවා අංශයේ අරම්භය 1990 වර්ෂයේ දි සිදුවිය.
1890 සිට පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකරනු ලැබු කටයුතු ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය මාධ්‍ය මගින් ජනතාව වෙත සන්නිවේදනය කිරීමේ කාර්යය තවදුරටත් විධිමත්ව සිදුකිරීමේ අවශ්‍යතාවය මත බිහිවු පොදුසේවා අංශය
- පුරාවිද්‍යා උරුමය පිළිබඳව මහජන අවබෝධය ප්‍රවර්ධනය කිරීම
- පර්යේෂකයින්ට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් ලබාදීම
- පුරාවිද්‍යාත්මක ස්ථාන හා ස්මාරක සම්බන්ධයෙන් රූගත කිරීම් හා ජායාරූප ගැනීමට අවසරපත් නිකුත් කිරීම
- පුරාවිද්‍යා කාඊයයන් පිළිබඳ විද්‍යුත් හා මූද්‍රිත මාධ්‍ය මගින් ප්‍රසිද්ධියක් ලබාදීම
- පාසල් දරුවන්, රාජ්‍ය නිලධාරින් ඇතුළු මහජනතාව දැනුවත් කිරීම සඳහා වැඩමුළු පැවැත්වීම
- දෙපාර්තමේන්තු ප්රකාශන සහනදායි මිලකට අලෙවි කිරීම
යන අරමුණු ඔස්සේ සිය කාර්යභාරය ඉටුකරමින් දැයේ උරුමය අනාගත පරපුර කරා දායාද කිරීමේ මහා ජාතික මෙහෙවෙර සඳහා සිය දායකත්වය සපයමින් සිටි.
පොදුසේවා අංශයේ සංවිධාන ව්‍යුහය
පොදුසේවා අංශයේ කාර්යභාරය
ජාතික උරුමය රැකගැනීම උදෙසා පුරාවිද්‍යා විෂයට හිතැති මහජනතාවගේ දැනුම වර්ධනය කිරීම සහ විෂයානුබද්ධ අධ්‍යයන කටයුතුවල නියැලෙන්නන්ට ප්රකාශන එළිදැක්විම, ප්‍රදර්ශන සහ සම්මන්ත්‍රණ යන කාර්යයන් හරහා ඒ සඳහා සහාය දැක්වීම.
ප්රකාශන එළිදැක්වීම
- ක්ෂේත්‍රයට අදාල පොත්පත් (අභිලේඛන ගවේෂණ)
- පාලන වාර්තා
- දායාද පුවත්පත
- ජාතික පුරාවිද්‍යා සමුළුවේ ප්රකාශන
- අත්පත්‍රිකා
- පිංතුර පත්
ප්‍රදර්ශන හා සම්මන්ත්‍රණ
- පාසැල් සිසුන් සහ මහජනතාව සඳහා ජංගම ප්‍රදර්ශන
- පුරාවිද්‍යා සම්මන්ත්‍රණ (පාසැල් සිසුන්/ මහජනතාව)
- දැයට කිරුල ප්‍රදර්ශනය
- ජාතික පුරාවිද්‍යා සමුළුව
මානව සම්පත් සංවර්ධනය
පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ වෘත්තිමය කටයුතු සහ ශාස්ත්‍රීය නිපුණතාවය උදෙසා විශේෂයෙන් පුහුණු කිරීම වෙනුවෙන් මානව සම්පත් සංවර්ධනය කෙරේ.
දේශීය පුහුණු හෙවත් සාමාන්‍ය (කෙටිකාලීන / මධ්‍යකාලීන / දිගුකාලීන)
- පරිපාලන පුහුණු
දෙමළ භාෂා පුහුණුව - පරිගණක පුහුණු
- වෘත්තිය පුහුණු
- ශාස්ත්‍රීය පුහුණු හා වැඩමුළු
2011 වසරේ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ විශේෂ වැඩසටහනක් ලෙස රජගල පුරාවිද්‍යා ස්ථානයේ දේශීය පුහුණු මධ්‍යස්ථානයක් සකස් කිරිම හා ගවේෂණ, කැණිම්, වාස්තු විද්‍යා, රසායන සංරක්‍ෂණ, අභිලේඛණ හා නානක විද්‍යා ආදි ශාස්ත්‍රීය අංශයන් හි නිලධාරින්ට අවශ්‍ය ප්‍රායෝගික පුහුණවිම් ලබාදීමට කටයුතු කිරීම.
විදේශිය පුහුණු - ක්ෂේත්‍රයේ විශේෂඥයින් පුහුණු
නවදිල්ලි පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ දී දෙපාර්තමේන්තු නිලධාරීන් සඳහා පුහුණු අවස්ථා ලබාදීම.
ඉන්දියාවේ ඩෙකෑන් විශ්ව විද්‍යාලයට දෙපාර්තමේන්තු නිලධාරීන් පශ්චාත් උපාධි සඳහා යොමු කිරීම.
අවශ්‍යතා අනුව වෙනත් විදේශීය පුහුණු පාඨමාලා සඳහා නිලධාරීන් යොමු කිරීම.
පුරාවිද්‍යා සංගම් පිහිටුවීම හා සංගම් සම්බන්ධීකරණය
සීමිත සම්පත් අසීමිත වු පුරාවිද්‍යා උරුමය අරක්‍ෂා කර ගැනීම සඳහා ඍජුව හෝ වක‍්‍රව දායක කරගැනීම තුළින් උරුමයේ පැවැත්ම තහවුරු කරගැනීම.
- පාසැල් පුරාවිද්‍යා සංගම් (64ක් මේ වනවිට පිහිටුවා ඇත.)
- සිවිල් හෝ ස්වෙච්චා සංගම් හා සංවිධාන
- ආයතනික මට්ටමේ පුරාවිද්‍යා උරුම සංවිධාන
අනෙකුත් අභ්‍යන්තර හා බාහිර සේවාවන්
- ඡායාරූප ගැනීම.
- මුද්‍රිත කටයුතු සම්බන්ධීකරණය.
- පුරාවිද්‍යාත්මක තොරතුරු හා දත්ත, ඡායාරූප ලබාදීම.
අවසරපත්‍ර නිකුතුව
ඓතිහාසික හා පුරාවිද්‍යා ස්ථානගත සිදුකෙරෙන කුමන හෝ ඡායාරූප ගතකිරීම්, වීඩියෝගත කිරීම්වල දී ඒ සඳහා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසරය ලබාගත යුතුවේ.
එහි දී, අවසරපත්‍රය අවශ්‍ය කුමක් සඳහා ද? කුමන පුරාවිද්‍යා ස්ථාන සඳහා ද? ඡායාරූපගත කිරීම හෝ වීඩියෝගත කිරීම සිදුකරනුයේ කුමන දියන්වලදී ද? යන කරුණු ඇතුළත් ලිඛිත ඉල්ලීමක් සතියකට පෙර ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. චිත්‍රපටයක් හෝ ටෙලිනාට්‍ය රූගත කිරීමක් සඳහා තිරපිටපත ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. එම කරුණු සළකා බලා පුරාවිද්‍යා ස්ථානයට, ස්මාරකයන්ට, පුරාවස්තුන්ට, හෝ පුරාවිද්‍යා විෂය ක්ෂේත්‍රයට හානි නො වන ආකාරයේ ඉල්ලීම් සඳහා අවසර පත්‍ර නිකුත් කරුණු ලැබේ.
පොදුසේවා අංශය හා බැඳුණු අනු අංශ සහ ඒවායේ කාර්යභාරය
පුස්තකාලය
- විමර්ශන පුස්තකාලයකි.
- ප්රකාශන 12,000 ක් පමණ ඇත.
- දේශීය හා විදේශීකයන්ට විවෘතය.
- පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව හා අනෙකුත් පුරාවිද්‍යා විෂයට අදාළ පොත්පත් වේ.
- විවෘත කාලය - රාජකාරී දිනයන්හි පෙ.ව.8.15.- ප.ව.4.15.
ඡායාරූප අංශය
- එච්.සී. පි. බෙල් මහතාගේ කාලසීමාවේ සිට පැවතෙන්නා වු ඡායාරූපගත කිරීම්වලට අදාළ ඍණඵලක (Negatives සංරක්‍ෂණය කර ගබඩා කර පවත්වාගෙන යාම.
- මුල් කාලවලට අයත් වීදුරුඵලක (Glass Negatives) ඇතුළු කළුසුදු ඍණඵලක (Negatives) 20000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් දෙපාර්තමේන්තුව සතුව ඇත.
- දෙපාර්තමේන්තුව සතුව පවතින පැරණි ඍණඵලක (Negatives) නවීන අංකිත තාක්‍ෂණයට (Digital) අනුව පිටපත් කර අංකිත (Digital) ක්‍රමයට ගබඩා කිරීම.
- පැරණි ඡායාරූප අංකිත (Digital) ක්‍රමය යටතේ ගබඩා කිරීම.
- අළුතින් ලබාගන්නා සියලු ම ඡායාරූප අංකීත (Digital) ක්‍රමය යටතේ ගබඩා කිරීම.
- දෙපාර්තමේන්තුව මගින් කරන ගවේෂණ, කැණිම්, සංරක්‍ෂණ ආදියේ පියවරෙන් පියවර ඡායාරූප ලබාගැනීම සහ ඒවා ගබඩාකර පවත්වා ගෙනයාම.
- පැරණි බිතුසිතුවම් නියමිත පරිමානය අනුව ඡායාරූප ගතකිරීම.
- ඡායාරූප මුද්‍රණය කටයුතු කිරීම සහ විස්තාරණය.
- විවිධ අවශ්‍යතාවයන් අනුව ඡායාරූප නිකුත් කිරීම.
ප්රකාශන අලෙවිසැල
- දෙපාර්තමේන්තු අලෙවිසැල පෙ.ව. 8.15. - ප. ව. 3.00 දක්වා විවෘතව පවති (රාජකාරි දිනයන්හි.)
- ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනයේ දී පොත් අලෙවි කෙරේ.
- ජංගම ප්‍රදර්ශනයට සමගාමීව පැවැත්වෙන පොත් අලෙවිසැල්.
- දෙපාර්තමේන්තු ප්රකාශන පමණක් අලෙවි කෙරේ.
- රු.2000 කට වැඩි පොත් මිල දී ගැනීමේ දී 30% ක වට්ටම් පහසුකම්.
දැනට අලෙවියට ඇති ප්රකාශන |
|
| පොළොන්නරුව | වල්ලිපුරම් (දෙමළ) |
| මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන | ශිලා ලිපි සංග‍්‍රහය III |
| දියතිලක නුවර | පුරාවිද්‍යා සඟරාව 08 වෙනි කලාපය |
| යාපහුව | ශිලා ලේඛණ සංග‍්‍රහය 1 |
| සීගිරි කුරුටු ගී සද්ධාමංගල කරුණාරත්න අභිස්ථව ග‍්‍රන්ථය | සිංහල සෙල්ලිපි වදන් අකාරාදිය |
| ගඩලාදෙණිය රජමහාවිහාරය | පෞරාණික ස්ථාන හා ස්මාරක |
| වව්නියාව, බදුල්ල, නුවරඑළිය, මන්නාරම, මඩකලපුව, අනුරාධපුර, මුලතිව්, මහනුවර,කළුතර, මාතලේ, කෑගල්ල වාර්තාව, ගවේෂණ (1 කලාපය) |
ගවේෂණ (2 කලාපය) |
| කැලණිය | ගිරිහඩු මහ වෙහෙර |
| පාලන වාර්තා 1970 - 77 පාලන වාර්තා 1979 පාලන වාර්තා 1992, පාලන වාර්තා 1993, පාලන වාර්තා 1994, පාලන වාර්තා 1995, පාලන වාර්තා 1996, පාලන වාර්තා 1997 | ශිලා ලේඛන සංග‍්‍රහය |
| තැපැල් පත් | බුදුපිළිම එකක්, තැපැල්පත් (කුඩා) |
| Telecom Card, පිංතුර තැපැල්පත්, අත්පත්‍රිකා | |
| The Pre- History of Sri Lanka I&II | The Pre- History of Sri Lanka II |
| History of the Dept. of ArchInscriptions Archiecture | Ancient Ceylon No 01 (Occasional Paper) |
| Ancient Ceylon No 02 | Ancient Ceylon No 06 |
| Ancient Ceylon No 17 Ancient Ceylon No 18 | Ancient Ceylon No 22 |
| Epigraphical Notes | Epigraphica Zeylanica Vol. III |
| Epigraphica Zeylanica Vol. IV | Epigraphica Zeylanica Vol. VII |
| Epigraphica Zeylanica Vol. VIII | Inscription of Ceylon Vol. 1 |
| Inscription of Ceylon Vol. II part II | Inscriptions of Ceylon Vol. v part 1 (s/c) |
| Inscription of Ceylon Vol. v Part I (h/c) | Inscription of Ceylon Vol. v part II (s/c) |
| Inscription of Ceylon Vol. v part II (h/c) | Inscription of Ceylon Vol. v part III |
| Inscription of Ceylon Vol. v part III (Index) | Inscription of Ceylon Vol. VIII |
| Thupa - Thupa Ghara And Thupa - Pasada | Dictionary of Sinhala Epigraphical words |
| Pre History& Proto History of Sri Lanka | Buddhist Meditation Monasteries |