පුරාවිද්යා දෙපාර්තමේන්තුවේ ශාස්ත්රීය අංශයන් මගින් සිදුකරන්නා වු විවිධ පුරාවිද්යාත්මක කටයුතු හා පර්යේෂණ ජනජනතාව අතරට ගෙන යමින් පුරාවිද්යා උරුම කළමනාකරණය පිණිස මහජනතාව දැනුවත් කිරිම මුඛ්ය පර්මාර්ථය කොටගත් පොදුසේවා අංශයේ අරම්භය 1990 වර්ෂයේ දි සිදුවිය.
1890 සිට පුරාවිද්යා දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකරනු ලැබු කටයුතු ශ්රව්ය දෘශ්ය මාධ්ය මගින් ජනතාව වෙත සන්නිවේදනය කිරීමේ කාර්යය තවදුරටත් විධිමත්ව සිදුකිරීමේ අවශ්යතාවය මත බිහිවු පොදුසේවා අංශය
- පුරාවිද්යා උරුමය පිළිබඳව මහජන අවබෝධය ප්රවර්ධනය කිරීම
- පර්යේෂකයින්ට අවශ්ය යටිතල පහසුකම් ලබාදීම
- පුරාවිද්යාත්මක ස්ථාන හා ස්මාරක සම්බන්ධයෙන් රූගත කිරීම් හා ජායාරූප ගැනීමට අවසරපත් නිකුත් කිරීම
- පුරාවිද්යා කාඊයයන් පිළිබඳ විද්යුත් හා මූද්රිත මාධ්ය මගින් ප්රසිද්ධියක් ලබාදීම
- පාසල් දරුවන්, රාජ්ය නිලධාරින් ඇතුළු මහජනතාව දැනුවත් කිරීම සඳහා වැඩමුළු පැවැත්වීම
- දෙපාර්තමේන්තු ප්රකාශන සහනදායි මිලකට අලෙවි කිරීම
යන අරමුණු ඔස්සේ සිය කාර්යභාරය ඉටුකරමින් දැයේ උරුමය අනාගත පරපුර කරා දායාද කිරීමේ මහා ජාතික මෙහෙවෙර සඳහා සිය දායකත්වය සපයමින් සිටි.
පොදුසේවා අංශයේ සංවිධාන ව්යුහය
පොදුසේවා අංශයේ කාර්යභාරය
ජාතික උරුමය රැකගැනීම උදෙසා පුරාවිද්යා විෂයට හිතැති මහජනතාවගේ දැනුම වර්ධනය කිරීම සහ විෂයානුබද්ධ අධ්යයන කටයුතුවල නියැලෙන්නන්ට ප්රකාශන එළිදැක්විම, ප්රදර්ශන සහ සම්මන්ත්රණ යන කාර්යයන් හරහා ඒ සඳහා සහාය දැක්වීම.
ප්රකාශන එළිදැක්වීම
- ක්ෂේත්රයට අදාල පොත්පත් (අභිලේඛන ගවේෂණ)
- පාලන වාර්තා
- දායාද පුවත්පත
- ජාතික පුරාවිද්යා සමුළුවේ ප්රකාශන
- අත්පත්රිකා
- පිංතුර පත්
ප්රදර්ශන හා සම්මන්ත්රණ
- පාසැල් සිසුන් සහ මහජනතාව සඳහා ජංගම ප්රදර්ශන
- පුරාවිද්යා සම්මන්ත්රණ (පාසැල් සිසුන්/ මහජනතාව)
- දැයට කිරුල ප්රදර්ශනය
- ජාතික පුරාවිද්යා සමුළුව
මානව සම්පත් සංවර්ධනය
පුරාවිද්යා දෙපාර්තමේන්තුවේ වෘත්තිමය කටයුතු සහ ශාස්ත්රීය නිපුණතාවය උදෙසා විශේෂයෙන් පුහුණු කිරීම වෙනුවෙන් මානව සම්පත් සංවර්ධනය කෙරේ.
දේශීය පුහුණු හෙවත් සාමාන්ය (කෙටිකාලීන / මධ්යකාලීන / දිගුකාලීන)
- පරිපාලන පුහුණු
දෙමළ භාෂා පුහුණුව - පරිගණක පුහුණු
- වෘත්තිය පුහුණු
- ශාස්ත්රීය පුහුණු හා වැඩමුළු
2011 වසරේ පුරාවිද්යා දෙපාර්තමේන්තුවේ විශේෂ වැඩසටහනක් ලෙස රජගල පුරාවිද්යා ස්ථානයේ දේශීය පුහුණු මධ්යස්ථානයක් සකස් කිරිම හා ගවේෂණ, කැණිම්, වාස්තු විද්යා, රසායන සංරක්ෂණ, අභිලේඛණ හා නානක විද්යා ආදි ශාස්ත්රීය අංශයන් හි නිලධාරින්ට අවශ්ය ප්රායෝගික පුහුණවිම් ලබාදීමට කටයුතු කිරීම.
විදේශිය පුහුණු - ක්ෂේත්රයේ විශේෂඥයින් පුහුණු
නවදිල්ලි පුරාවිද්යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ දී දෙපාර්තමේන්තු නිලධාරීන් සඳහා පුහුණු අවස්ථා ලබාදීම.
ඉන්දියාවේ ඩෙකෑන් විශ්ව විද්යාලයට දෙපාර්තමේන්තු නිලධාරීන් පශ්චාත් උපාධි සඳහා යොමු කිරීම.
අවශ්යතා අනුව වෙනත් විදේශීය පුහුණු පාඨමාලා සඳහා නිලධාරීන් යොමු කිරීම.
පුරාවිද්යා සංගම් පිහිටුවීම හා සංගම් සම්බන්ධීකරණය
සීමිත සම්පත් අසීමිත වු පුරාවිද්යා උරුමය අරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා ඍජුව හෝ වක්රව දායක කරගැනීම තුළින් උරුමයේ පැවැත්ම තහවුරු කරගැනීම.
- පාසැල් පුරාවිද්යා සංගම් (64ක් මේ වනවිට පිහිටුවා ඇත.)
- සිවිල් හෝ ස්වෙච්චා සංගම් හා සංවිධාන
- ආයතනික මට්ටමේ පුරාවිද්යා උරුම සංවිධාන
අනෙකුත් අභ්යන්තර හා බාහිර සේවාවන්
- ඡායාරූප ගැනීම.
- මුද්රිත කටයුතු සම්බන්ධීකරණය.
- පුරාවිද්යාත්මක තොරතුරු හා දත්ත, ඡායාරූප ලබාදීම.
අවසරපත්ර නිකුතුව
ඓතිහාසික හා පුරාවිද්යා ස්ථානගත සිදුකෙරෙන කුමන හෝ ඡායාරූප ගතකිරීම්, වීඩියෝගත කිරීම්වල දී ඒ සඳහා පුරාවිද්යා දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසරය ලබාගත යුතුවේ.
එහි දී, අවසරපත්රය අවශ්ය කුමක් සඳහා ද? කුමන පුරාවිද්යා ස්ථාන සඳහා ද? ඡායාරූපගත කිරීම හෝ වීඩියෝගත කිරීම සිදුකරනුයේ කුමන දියන්වලදී ද? යන කරුණු ඇතුළත් ලිඛිත ඉල්ලීමක් සතියකට පෙර ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. චිත්රපටයක් හෝ ටෙලිනාට්ය රූගත කිරීමක් සඳහා තිරපිටපත ඉදිරිපත් කළ යුතු ය. එම කරුණු සළකා බලා පුරාවිද්යා ස්ථානයට, ස්මාරකයන්ට, පුරාවස්තුන්ට, හෝ පුරාවිද්යා විෂය ක්ෂේත්රයට හානි නො වන ආකාරයේ ඉල්ලීම් සඳහා අවසර පත්ර නිකුත් කරුණු ලැබේ.